Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ)

• Αειφορία
• Νέα Κοινωνικών Φορέων
• Απόψεις
• Ομιλίες / Συνεντεύξεις

Ομιλία του Καθηγητή Πλούταρχου Σακελλάρη, Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, στο 13ο Ετήσιο Συνέδριο του Economist με θέμα «Driving the New Agenda for Global Recovery - Sharing Political, Economic & Business Leadership in Times of Turmoil»

Κυρίες και κύριοι, καλημέρα σας. Κατ' αρχήν θα ήθελα να ευχαριστήσω τους διοργανωτές του συνεδρίου, για την πολύ ευγενική πρόσκληση να έρθω εδώ πέρα να σας μιλήσω για το πώς συνεισφέρει η τράπεζά μας στο να βγει η παγκόσμια οικονομία από αυτή την κρίση.

Σίγουρα η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται στο μέσο της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης από τη δεκαετία του 1930. Αντιλαμβανόμαστε πλέον όλοι ότι δεν πρόκειται για μια κρίση θεωρητική, η οποία όπως άλλες στο παρελθόν έρχεται αναλύεται από τους ειδικούς και παρέρχεται με κάποιες διορθώσεις.

Η σημερινή κρίση είναι ξεχωριστή, διότι έχει επηρεάσει την καρδιά του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, με τεράστιο αντίκτυπο σε ολόκληρο τον κόσμο. Μετά από πάνω από εξήντα χρόνια η παγκόσμια οικονομία παρουσιάζει αρνητική ανάπτυξη και μάλιστα μετά από μια περίοδο που οι ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης για την παγκόσμια οικονομία ήταν της τάξεως του 4% με 4,5%.

Οι οικονομικοί, κοινωνικοί και πολιτικοί κραδασμοί από μιας τέτοιας έκτασης αναστροφή, είναι αναπόφευκτα μεγάλοι. Σε ολόκληρο τον κόσμο οι Κυβερνήσεις και οι Διεθνείς Οργανισμοί αναζητούν τρόπους για να περιορίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης και να αποκαταστήσουν τις ισορροπίες μεταξύ της πραγματικής οικονομίας, του χρηματοπιστωτικού συστήματος, των δημοσιονομικών δεικτών και της ανάπτυξης.

Μέσα σε αυτή τη δυσμενή οικονομική συγκυρία η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων καλείται να παίξει σημαντικό και ενεργό ρόλο. Συνεισφέρουμε στην προσπάθεια να ξεπεράσουμε την κρίση, αλλά παράλληλα και αυτό είναι πιο σημαντικό, ενισχύουμε και προωθούμε τις επενδύσεις που καθιστούν την ευρωπαϊκή οικονομία μακροπρόθεσμα πιο παραγωγική. Προωθούμε με άλλα λόγια τις συνθήκες για ευημερία μετά την κρίση.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ιδρύθηκε με τη Συνθήκη της Ρώμης, για να επιταχύνει την ανοικοδόμηση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η παρατεινόμενη κρίση και η εξάπλωση της οικονομικής ύφεσης επιτάσσουν αναγκαία μια μεταβολή ρυθμού στη χρηματοδοτική δραστηριότητα του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, τουλάχιστον για τα επόμενα δύο χρόνια.
Καλούμαστε να στηρίξουμε τις ιδιωτικές τράπεζες, που τολμούν να επενδύουν μακροχρόνια, όπως και τις παραγωγικές δημόσιες επενδύσεις, διότι τα κράτη διαθέτουν τρεις μοχλούς που μπορούν να χρησιμοποιήσουν, ούτως ώστε να προετοιμαστούν για την επερχόμενη ανάκαμψη και να γίνουν ανταγωνιστικά.

1) Τις επενδύσεις σε ένα καλό εκπαιδευτικό σύστημα, για να προκύψουν καταρτισμένοι εργαζόμενοι.
2) Τις επενδύσεις στην έρευνα και την τεχνολογία, για να προκύψουν έξυπνες ιδέες.
3) Και τέλος τη δημιουργία του κατάλληλου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο οι καταρτισμένοι εργαζόμενοι θα μπορέσουν να αναπτύξουν και να αξιοποιήσουν τις έξυπνες ιδέες τους.

Κεντρικό στοιχείο της προσέγγισης που εφαρμόζει ο Όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων είναι η αντιμετώπιση της τρέχουσας, ας ελπίσουμε προσωρινής, δυσλειτουργίας της αγοράς. Είναι η δυσλειτουργία την οποία έχει επιφέρει η χρηματοπιστωτική κρίση. Χορηγούμε με ευνοϊκούς όρους επιπρόσθετα δάνεια, με αναθεωρήσιμο επιτόκιο ή εγγυήσεις για επενδυτικά σχέδια που έχουν ήδη αξιολογηθεί και έχουν ήδη εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, καθώς και για νέα σχέδια που θα εγκριθούν.

Σε κάθε περίπτωση ο σκοπός είναι να συνεργαστούμε συμπληρωματικά με τις τράπεζες, ή ακόμα και να τις βοηθήσουμε να ξεπεράσουν τους σημερινούς δισταγμούς τους, όσον αφορά την παροχή πιστώσεων.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σκοπεύει να προσφέρει κατά την επόμενη διετία 2009-2010 συνολική επιπρόσθετη χρηματοδοτική υποστήριξη της τάξης των 30 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτό είναι μια αύξηση κατά 15 δισεκατομμύρια ευρώ, ή περίπου 30% ετησίως. Έτσι, θα χρηματοδοτήσουμε επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 55 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως.
Ένα σημαντικό στοιχείο του προγράμματός μας είναι επίσης οι ταχείες εκταμιεύσεις, που θα στηρίξουν την οικονομία, συμβάλλοντας μεταξύ άλλων στο να αποφευχθεί η αποτυχία έργων που βρίσκονταν καθοδόν ή και η κατάρρευση επιχειρήσεων. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα εστιαστεί στους ακόλουθους τομείς προτεραιότητας:

Πρώτον μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επιχειρήσεις ενδιάμεσου μεγέθους. Ο Όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων προβαίνει σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων. Έχουμε ήδη απλοποιήσει τα προϊόντα μας που αφορούν τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, επίσης βελτιώσαμε σημαντικά τόσο από ποσοτική, όσο και από ποιοτική άποψη τα δάνεια προς τις τράπεζες με τις οποίες συνεργαζόμαστε.

Οι χρηματοδοτήσεις για μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα αυξηθούν κατά 50% κατά την περίοδο 2008-2009, ανερχόμενες σε 15 δισεκατομμύρια ευρώ, συν επιπλέον δηλαδή 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Παράλληλα, αναπτύσσουμε μια νέα σειρά προϊόντων που επιτρέπουν την ανάληψη κινδύνων από κοινού με τις τράπεζες. Σε αυτό το πλαίσιο αναθέτουμε στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων μια νέα εντολή, για ενδιάμεσες χρηματοδοτήσεις, merchandising στα αγγλικά, συνολικού ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ.

Δεύτερος στόχος προτεραιότητάς μας είναι η στήριξη της καινοτομίας. Η έμφαση στην καινοτομία αποτελεί μια απαραίτητη προϋπόθεση για την ευημερία μιας χώρας σε ένα άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον. Η Ευρώπη δεν ανταγωνίζεται πια μόνο τους εταίρους της στο δυτικό κόσμο, επηρεαζόμαστε όσο ποτέ στο παρελθόν από την οικονομική δράση των περίπου 4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων στις αναδυόμενες αγορές. Οι άνθρωποι αυτοί εργάζονται, για να φτάσουν εδώ που είμαστε εμείς σήμερα.

Για να μη μείνουμε πίσω, χρειάζεται να πραγματοποιήσουμε ένα ποιοτικό άλμα, να επενδύσουμε ουσιαστικά στην παιδεία και στη γνώση, στην έρευνα και στις χρήσεις των νέων τεχνολογιών, στην ενσωμάτωση των σύγχρονων μορφών ενέργειας και στην πράσινη ανάπτυξη.

Η έρευνα ανάπτυξη και καινοτομία, είναι ένας από τους τομείς προτεραιότητας της χρηματοδοτικής δραστηριότητας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Ο τομέας αυτός καλύπτει ευρύτερο φάσμα, από την απλή έρευνα και ανάπτυξη, καθότι περιλαμβάνει επίσης τη μετατροπή νέων γνώσεων σε παραγωγική οικονομική δραστηριότητα. Το 2008 η τράπεζα χορήγησε για επενδύσεις 12,6 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ αναμένεται σημαντική αύξηση τα επόμενα δύο χρόνια.

Τρίτος στόχος προτεραιότητάς μας είναι η ενέργεια, κλιματικές αλλαγές και έργα υποδομής. Μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα προσφέρει επιπρόσθετη υποστήριξη σε πράσινες επενδύσεις. Οι επενδύσεις αυτές αφορούν ειδικά:

1. Την ενεργειακή αποτελεσματικά και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως σε επίπεδο πόλεων και δήμων.
2. Τη χρήση ορυκτών καυσίμων με τρόπο πιο φιλικό για το περιβάλλον, μεταξύ άλλων με την ανάπτυξη μεθόδων δέσμευσης και αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα.
3. Τα διευρωπαϊκά δίκτυα και τις συναφείς υποδομές.
4. Τις καθαρές μεταφορές.

Ταυτόχρονα ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μπαρόζο συμφώνησε ότι η συνεισφορά από τον κοινοτικό προϋπολογισμό πρέπει να είναι ανάλογη με το ύψος των επιπρόσθετων δανείων και εγγυήσεων που θα χορηγήσει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Αυτό το ύψος αναμένεται να ανέλθει σε περίπου 12 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2009-2010.

Στο πλαίσιο αυτό επίσης μία ομάδα εργασίας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με την Επιτροπή καθώς επίσης και με μακροπρόθεσμους επενδυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προτείνει τη δημιουργία ενός επενδυτικού ταμείου με την ονομασία Ταμείο για το 2020 Marguerite.
Το ταμείο αυτό θα επενδύει μέσα από άμεσες συμμετοχές κεφαλαίων σε μεγάλα έργα υποδομής, ενέργειας και καταπολέμησης των κλιματικών αλλαγών. Έτσι, θα συμπληρωθεί η υπάρχουσα χρηματοδοτική ικανότητα με ένα μέσο ευρωπαϊκού χαρακτήρα και εμβέλειας. Έχω την τιμή να ηγούμαι της προσπάθειας για εξεύρεση επενδυτών σε αυτό το ταμείο και είμαι αισιόδοξος ότι θα αρχίσει τις πρώτες του επενδύσεις στις αρχές του επόμενου χρόνου.

Στο σύνολο των χωρών δραστηριότητάς της το 2008 η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων χορήγησε δάνεια ύψους περίπου 19 δισεκατομμύρια ευρώ για έργα που συμβάλλουν την προστασία του περιβάλλοντος και προάγουν την αειφορία εκδηλώνοντας την υποστήριξή της προς μια πράσινη οικονομία.

Οι χρηματοδοτήσεις για την εξασφάλιση αειφόρου ανταγωνιστικής και ασφαλούς ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς επίσης και στις υπό ένταξη χώρες, ανήλθαν σε σχεδόν 9 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων το ένα τέταρτο αφορούσε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ο στόχος μας για τα επόμενα χρόνια είναι μια μεγαλύτερη παρουσία και από άποψη όγκου, αλλά και από άποψη προστιθέμενης αξίας. Να βελτιστοποιήσουμε δηλαδή τις χρηματοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων προς τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, να διατηρήσουμε την ενεργειακή ασφάλεια και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας και να καταστούμε βασικοί χρηματοδότες των καινοτόμων δραστηριοτήτων και στον τομέα αυτό.

Ελπίζω ότι σας έδωσα μία συνοπτική εικόνα, σχετικά με το ρόλο που αναμένεται να παίξει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων στο σημερινό πλαίσιο μιας παρατεινόμενης οικονομικής κρίσης. Η τράπεζά μας έχει ένα διπλό ρόλο, συνεισφέρουμε στην τρέχουσα ευρωπαϊκή προσπάθεια να ξεπεράσουμε την κρίση, αλλά ταυτόχρονα ενισχύουμε και προωθούμε τις επενδύσεις που καταστούν την ευρωπαϊκή οικονομία μακροπρόθεσμα πιο παραγωγική.

Σας ευχαριστώ πολύ.